Kaz yetiştiriciliği, son dönemde oldukça popüler hale gelen, girişimcilerin ilgilenmeye başladıkları önemli iş fikirleri arasına girmeyi başardı. Bu nedenle, biz de kaz ve kaz yetiştiriciliğine dair çok önemli soruların sorularını araştırdık.
Kazlar nasıl hayvanlardır? Karakteristik özellikleri nelerdir? Kaz yetiştiriciliği karlı mı? Nasıl yapılır? Karlı bir iş fikri midir? Kaz yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Kaz yetiştiriciliğinde pazar nasıldır, pazarlama önemli midir? Kaz çiftliği hibe ve destekleri 2024-2025 nelerdir? Tüm bu soruların cevabını yazımızda bulabilirsiniz.
Öncelikle, kaz yetiştiriciliğine yönelik olarak Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından verilen genç çiftçi hibe çağrısını da incelemenizi öneriyorum.
İçindekiler
Kazları tanıyalım
Kazlar bir kuş türüdür. Anatidae ismi verilen su kuşları altında yer alan Anserina alt familyası içerisinde yer alır. Günümüzde en iyi kaz ırkları; Fransa, Almanya, Amerika ve Çin orijinli olanlarıdır. Şimdi dilerseniz, kazların karakteristik özellikleri inceleyelim.
- Kazlar, insanlar tarafından evcilleştirilen ilk kümes hayvanlarından birisidir.
- Kazlar, oldukça zeki hayvanlardır. Kolay öğrenme yetenekleri ve iyi hafızları vardır.
- Otlatılabilirler.
- Ömürleri oldukça uzundur. 60 yaşına kadar yaşayabilirler. Kaz yetiştiricileri, eti için kazları en fazla 5 veya 6 yıl elde tutmaktadır. Geleneksel yetiştiricilikte 10 yıla kadar kazlar elde tutulabilmektedir.
- Oldukça vefalı ve eğlenceli hayvanlardır.
- Kendi kendilerine bakabilen hayvanlardır.
- Yumurtaları büyük ve lezzetlidir.
- Eti, oldukça lezzetlidir. Tam bir ziyafet yemeğidir.
- Ağırlıkları, türüne ve yaşına göre 4 kg ile 14 kg arasında değişmektedir.
Kaz yetiştiriciliği nasıl yapılır? Neler gereklidir?
Kaz yetiştiriciliğinde dikkat edilmesi gereken çok önemli hususlar bulunmaktadır. Kaz yetiştiriciliğinde nelere dikkat etmek gerekir, neler önemlidir, neler gereklidir? Dilerseniz, bu soruların cevabına geçelim.
Kazların bakımı ve beslenmesi nasıl olmalıdır?
1000 metrekarelik bir merada, 20 ile 40 damızlık kaz beslenebilmektedir. Tabi bu durum, meranın kalitesine ve kazların büyüklüğüne göre değişkenlik gösterecektir. Şuna da dikkat etmek gerekir ki, otlama alanın çevresine yaklaşık 1 metre yüksekliğinde tel çit örülmelidir.
Kazların yumurta verimlerine bakacak olursak, verimlerin kış aylarında başladığı görülmektedir. Özellikle ocak ve şubat aylarında başlayan süreç, yaz aylarına kadar devam eder. Bu sürecin yaklaşık 120 gün sürdüğünü söylemeliyim. Şu ipucunu da vermek isterim: Eğer yumurta verimini daha erkene çekmek isterseniz, yumurta sürecinden önce kazların barınaklarına her gün 14 ile 16 saat aydınlatma yapılabilir.
Yumurta kuluçka süresi 29 gün ile 31 gün arasında değişebilmektedir. İri cüsseliler için ise bu süre 33 gün ile 35 gün arasında değişir.
Şöyle bir yanlış bilgi var: Kazların çiftleşebilmesi ve döllü yumurta elde edilebilmesi için bir su birikintisi veya havuza ihtiyaç duyulur. Bu sanıldığının aksine, yanlıştır. Çiftleşme ve döllü yumurta için su birikintisine ihtiyaç yoktur. Aksine, kazlar kuru bir zemin üstünde daha iyi çiftleşmektedir. Ancak sulak alanlar, kazların gelişimi için oldukça önemlidir.
Kazlar, çok fazla kaliteli yeme ihtiyaç duymazlar. Ancak, 1 kilo canlı ağırlık için en az 4-5 kg yem yedirmeniz gerekebilir. Bu sayı, tavuklarda daha düşüktür. Beslenme açısından sulak alan gerekebilir. Bu maliyetleri de düşürecektir. Sulak alana yayılan kazlar, yem maliyetlerini ciddi oranda düşürür. Şunu da ifade edelim ki, kazlara mısır yedirilmemelidir. Mısır, yağlanma yapar ve bu durum, döl ve yumurta verimini düşürür.
Kazların döl verimi bazı durumlarda düşük olabilmektedir. Üremesi sorunlu ve zor olabilmektedir. Bunun için profesyonel bir danışmanlık hizmeti alınması gerekebilir.
Kazlardan sağlıklı ve iyi kilo alabilen yavru alabilmek için erkek ve dişilerin ayrı familyalarla koloni oluşturması önemlidir. Bunun için yapmanız gereken diğer üreticilerle erkek kazların değiştirilmesidir ve bu durumda kan katma yöntemi uygulanabilir.
Civcivlerin bakımı için ise bir ana makinesine veya ısıtma alanına ihtiyaç yoktur. Kedi ve köpekten uzak olan bir alan yeterli olur. 2 haftaya kadar civcivlerin yüzmeleri ise engellenmelidir. Üç günden sonra ise civcivler otlatılmalıdır.
Folluk, yemlik ve suluk ile ilgili dikkat edilmesi gerekenler nelerdir?
Öncelikle folluk açısından bakacak olursak, kazlar yumurtlamak için özel bir alana ihtiyaç gütmezler. Folluklarını kendileri yapabilirler. Bunun için yeşil otları, samanı ve vücut tüylerini kullanmaktadır. Yetiştiriciler ise kazları, yumurtalarını folluklara bırakabilmeleri için teşvik etmelidir. Kaz yetiştiricilileri, follukları şu ölçülerde hazırlaması gerekir: 60×60 veya 50×50 ve yüksekliği 45 cm. Folluklar için üst ya da ön kısım yapmanız gerekmez.
Yemlik açısından konuyu ele alırsak, asılı yemlik ve yer yemlikleri kullanabilirsiniz. Yemlikleri korunaklı bir yere bırakınız. Yağmur, güneş ve rüzgardan korunmalıdır.
Suluk ise oldukça önemli bir konudur. Kazlar, temiz ve taze su içmelidir. Suluklar, kazların gagasına uygun olmalıdır. İçerisine daldırabilmelidirler. Sulukların üzerini tel ile örtebilirsiniz.
Kaz barınakları nasıl olmalıdır?
Kazlar, özel alanlara ihtiyaç duymazlar. Eğer az sayıda kazınız olacaksa özel bir barınak şart değildir. Uygun bir havalandırma sistemi, iyi bir aydınlatma ve altlık az sayıdaki kazlar için yeterli olur.
Çok sayıda kaz olan çiftliklerde profesyonel barınakların yapılması şarttır.
Köpek ve tilkilerden uzak ve korunaklı bir barınak olmalıdır. Her bir kaz için 1 metrekare kapalı alan yeterli olur. Kazlar, normal kış şartlarında çok rahat bir şekilde dışarıda kalabilirler.
Kaz yetiştiriciliği karlı mıdır?
Kaz yetiştiriciliğinde çok büyük sermaye ihtiyacı yoktur. Maliyetler ise görece daha azdır. Piyasada kaz eti bulmak ise oldukça zordur. Hal böyle olunca, sektörde önemli fırsatların olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır.
Kaz yetiştiriciliğinin oldukça karlı olduğunu ifade edebilirim. 1000 kaz kapasiteli bir çiftlik, ay sonunda çok önemli gelirler elde edebilir. Ancak şunu da ifade etmem gerekir ki, sektöre girmeden pazarlama sorunu yaşamamak adına gerekli araştırmaları yapmalısınız. Sektöre girip pazarlama sorunu yaşayan bazı çiftlik sahipleri sıkıntı yaşayabilmektedir. Bu nedenle, kazları, kaz etlerini nereye satabilirsiniz, alıcılarınız kimler olur, bu hususları önceden belirlemelisiniz.
Ortalama 2.000 metrekarelik bir arazide çiftlik kurarsanız iyi olur. Bu çiftlik, mera gibi bir alanda olmalıdır. Her ne kadar soğuğa dayanıklı olsalar da üstlerinin kapalı olması gerekir. Havalandırma ve aydınlatma iyi olmalı.
Kaz yetiştiriciliğinde temel sorunlar ne olmaktadır?
Dört temel konuda oldukça dikkatli olmalısınız. Bunlar:
- Dölleme
- Yavru elde etme
- Merada otlatma
- Pazarlama
Bu konulara biraz daha özen göstermelisiniz.
Kaz yetiştiriciliği KOSGEB desteği var mı?
Hayır. Kaz yetiştiriciliği KOSGEB desteği yoktur. Hayvancılık faaliyetleri, KOSGEB tarafından desteklenmemektedir.
Kaz yetiştiriciliği hibe 2024-2025 var mı? Kaz yetiştiriciliği devlet desteği nelerdir?
Kaz yetiştiriciliği hibe desteği, ülkemizde bulunmaktadır. Üç temel destek mekanizması vardır.
Bunlar:
- Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Kaz Yetiştiriciliği Desteği (450.000 TL’ye kadar)
- TKDK Kaz Çiftliği Hibe Desteği (250.000 EUR’ya kadar) (2018 yılında başvuru yapabilirsiniz.
- Genç çiftçi hibe desteği (Miktarlar değişebiliyor)
Her üçü de çağrı esaslıdır. Çağrıları takip etmek gerekir. TKDK için başvuru dönemi açıldı. Başvuru yapabilirsiniz. Bu desteklere başvuru yapabilmek için sermayenizin de olması gerekmektedir.
İlgili içerik: Mavi Yumurta Tavuğu ve Yumurtası: Fiyatları, Özellikleri, Faydaları